Kesetiaan terhadap negara merupakan satu ciri  penting di dalam memastikan kelahiran masyarakat Malaysia yang berjiwa patriotik. Setiap rakyat Malaysia harus memiliki sifat setia atau taat kepada raja dan negara. Selepas mencapai kemerdekaan, institusi pemerintahan beraja telah diteruskan tetapi beberapa pindaan telah dibuat supaya dapat disesuaikan dengan konsep demokrasi berparlimen daan kemerdekaan. Raja berpelembagaan tidak seperti raja berkuasa mutlak iaitu memerintah dengan kuasa terbatas. Peranan dan fungsinya, sama ada sebagai ketua negara atau ketua negeri ditetapkan secara bertulis oleh perlembagaan. Meskipun kedudukan institusi raja pada hari ini berbeza daripada zaman kegemilangannya namun langkah menjaga dan memelihara daripada lenyapnya institusi yang agung ini harus dipuji. Yang Dipertuan Agung masih kekal kedudukannya sebagai ketua negara dan perlu dihormati sebagai simbol perpaduan rakyat Malaysia. Tidak dapat dinafikan bahawa institusi raja amatlah penting terutamanya untuk maksud perpaduan negara, darjat negara sebagai sebuah negara merdeka dengan mempunyai sistem raja berpelembagaan. Demi kepentingan institusi raja, adalah menjadi tanggungjawab rakyat untuk mendokong Perlembagaan Negara dan mendokong institusi raja mengikut lunas undang-undang. Sekalipun raja-raja Melayu selepas merdeka tidak lagi mempunyai kuasa mutlak dan mereka hanya menjadi raja berperlembagaan tetapi mereka tetap diberi kedudukan yang cukup istimewa. Fasal (1) Perkara 32 memperuntukkan bahawa Yang Dipertuan Agong tidak boleh didakwa dalam apa-apa juga perbicaraan di mana-mana mahkamah. Imuniti di sisi undang-undang ini juga diberikan kepada sultan. Namun ini tidak bermakna bahawa raja bebas melakukan sesuka hati.

Bersemangat setia kepada negara bukanlah hanya mentaati sultan, raja atau pemimpin sebaliknya setiap warganegara Malaysia haruslah mempunyai satu semangat sedia mempertahankan negara daripada musuh atau anasir-anasir yang boleh mengugat kestabilan politik dan perpaduan masyarakatnya. Saranan Tun Dr. Mahathir agar rakyat bukan bumiputera turut serta dalam pasukan keselamatan adalah satu langkah bijak bagi meningkatkan semangat patriotisme di kalangan rakyat di negara ini kerana sanggup berjuang mempertahankan negara daripada ancaman musuh. Ini dapat menjelaskan lagi tugas dan peranan sebagai rakyat Malaysia seperti slogan ‘Negara Kita adalah Tanggungjawab Kita”.

c.       Bersemangat Kekitaan

Semanagat kekitaan bererti setiap warganegara Malaysia seharusnya memiliki semangat bekerjasama, semangat bantu-membantu dalam masyarakat tanpa mengira bangsa agama mahupun keturunan atau semangat persaudaraan. Bersemangat kekitaan merupakan satu ciri yang ada pada dasarnya nampak mudah untuk dibentuk tetapi pada hakikatnya ciri inilah yang paling sukar dibentuk. Ini kerana ia melibatkan hubungan pelbagai hala di antara masyarakat. Jika sebelum ini ciri-ciri patriotisme digambarkan melalui hubungan individu dengan negara dan juga pemimpin tetapi semangat kekitaan melibatkan hubungan sesama masyarakat. Bagi menjamin stabiliti sesebuah negara keamanan dan kemajuan negara merupakan perkara yang penting. Lantaran itu, kehidupan masyarakat yang bersatu padu, harmoni, bertolak ansur, bekerjasama, bersefahaman dan bermuafakat merupakan asas kepada semangat kekitaan. Dasar kebudayaan Kebangsaan, Kempen Kejiranan dan Masyarakat Penyayang merupakan usaha-usaha murni yang perlu diberi perhatian dalam membentuk sebuah masyarakat yang unggul.

d.      Berdisiplin

Rakyat yang mempunyai semangat patriotisme mestilah seorang yang berdisiplin. Ini membawa maksud setiap warganegara Malaysia perlu patuh dan taat kepada peraturan, undang-undang mahupun perlembagaan negara. Seseorang warganegara yang bertanggungjawab sudah pastinya akan sentiasa patuh dan mengikut undang-undang dan perlembagaan negara. Kesediaan rakyat Malaysia mematuhi undang-undang adalah amat penting kerana tanpa undang-undang negara akan berada di dalam keadaan kacau-bilau. Keadaan negara yang tidak stabil akan menyukarkan proses pembentukan perpaduan di kalangan rakyat, dan ini boleh menjejaskan perancangan kerajaan untuk mencapai tahap negara maju menjelang tahun 2020. Lantas semangat patriotisme yang diimpikan tidak akan tercapai kerana perpaduan rakyat tunjang lahirnya semangat cintakan negara. Dalam konteks membentuk perpaduan di kalangan rakyat perlu ada sifat-sifat seperti berkelakuan sopan, bertatasusila dan berhemah tinggi. Kepelbagaian kaum di Malaysia menuntut kesemua rakyatnya memahami tuntutan setiap kaum dari aspek agama, budaya dan bahasa yang berbeza melalui perlakuan tingkahlaku dan juga pertuturan. Menyedari kepada wujudnya perbezaan ini maka setiap warganegara perlulah patuh kepada undang-undang dan perlembagaan dan setiap warganegara tidak akan menerima keistimewaan dari segi perundangan sekiranya melakukan kesalahan.

e.       Berusaha dan Produktif

Wawasan 2020 berhasrat untuk menjadikan Malaysia sebagai sebuah neagra perindustrian yang setanding dengan negara maju di dunia. Untuk mencapai ke tahap negara maju menjelang tahun 2020 rakyat Malaysia perlulah rajin berusaha, mengamalkan sikap suka berdikari, berdaya saing, tabah, proaktif dan produktif. Untuk mempercepatkan proses ini, Malaysia memerlukan warganegara yang berilmu pengetahuan, mempunyai kemahiran, bermaruah,  sanggup berkorban, melakukan anjakan paradigama terhadap sikap dan nilai daripada hanya mengharapkan bantuan atau sokongan daripada pihak kerajaan. Sebaliknya warganegara Malaysia perlu mengamalkan sikap-sikap positif dan inovatif dalam melahirkan sesuatu yang baru melalui proses R&D dan penggunaan kemudahan ICT yang canggih. Justeru itu, sekiranya wujud perasaaan patriotisme yang jitu di kalangan rakyat Malaysia memudahkan pihak kerajaan mengatur rancangan ke arah membangunkan dan memajukan negara seiring dengan pencapaian negara-negara maju.

Tun Dr. Mahathir sering mengingatkan rakyat Malaysia agar  sentiasa bekerja kuat demi untuk memartabatkan maruah negara:

“Mereka dari negara maju sudah mempengaruhi orang Malaysia dengan berbagai pendapat yang bertujuan supaya kita tidak bekerja dan oleh itu tidak dapat bertanding dengan mereka. Bilakah kita akan sedar bahawa kita telah dipermainkan oleh mereka, bahawa walaupun negara telah dibebaskan, fikiran kita masih dijajah. Bilakah kita akan sedar bahawa masa depan kita bergantung kepada kesanggupan kita bekerja dan bekerja dengan rajin, buka sebagai hamba kepada upahan tetapi kerana tanggungjawab dan kesayangan kepada kebebasan dan maruah kita.”[41]

f.       Berilmu / Peka terhadap isu-isu dalam dan luar negeri

Untuk menjadi satu bangsa yang kuat dan disegani, masyarakat Malaysia hendaklah memiliki ilmu dalam segala bidang. Malah faktor penentu kejayaan kita ke arah mencapai matlamat wawasan 2020 ialah penguasaan ilmu. Justeru sebagai seorang warganegara yang patriotik seharusnya kita menjadi seorang yang berilmu pengetahuan, pekerja yang berilmu dan kewujudan budaya ilmu dalam masyarakat. Peranan yang dimainkan oleh masyarakat Malaysia bukan hanya sebagai penerima atau pengguna ilmu dari luar tetapi dalam waktu yang sama juga menjadi penyumbang kepada perbendaharaan ilmu dunia. Perkara ini ditegaskan oleh Tun Dr. Mahathir dalam ucapan beliau:

“Justeru itu, penguasaan ilmu sains dan teknologi dan pemerolehan hasil daripada ilmu-ilmu ini juga adalah jihad, bahkan lebih baik daripada mereka yang secara membuta tuli menyerang musuh dan mengundang malapetaka kepada umat Islam yang lain.”[42]

Menuntut ilmu bagi tujuan mengukuhkan ummah adalah suatu jihad. Tanpa ilmu pengetahuan, masyarakat Malaysia tidak akan dapat mempertahankan diri dari pencerobohan musuh. Tanpa ilmu pengetahuan, pemimpin negara tidak akan dapat menguruskan negara dengan baik. Malah agama Islam memandang tinggi kedudukan orang yang berilmu seperti dalam surah al-Mujahadah ayat 11: “Allah akan mengangkat darjat orang yang beriman dan diberikan ilmu di kalangan kamu”[43]

Kepentingan untuk menambah  atau meningkatkan ilmu pengetahuan kepada rakyat Malaysia khususnya orang Melayu pernah ditegaskan oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad. Di mana berliau berkata “Selagi kita jahil dalam bidang-bidang pengetahuan dan kecekapan yang terdapat di zaman ini, selama itulah kemerdekaan kita mudah digugat dan kita terpaksa tunduk kepada kuasa asing.”

 Selari dengan semangat sayang dan cintakan negara setiap rakyat Malaysia mestilah mempunyai rasa ingin tahu terhadap isu-isu yang berlaku di dalam atau di luar negeri. Tahap kepekaan yang tinggi sudah tentu dapat menjadikan masyarakat Malaysia sebagai masyarakat yang berilmu pengetahuan dan sentiasa mengambil iktibar daripada peristiwa-peristiwa yang berlaku sama ada di dalam atau di luar negara. Sebagai contoh kekejaman dan serangan tentera Israel ke atas Lubnan yang telah mengorban ratusan nyawa yang tidak berdosa telah menuntut negara-negara Islam di seluruh dunia mengutuk kekejaman tentera zionis itu. Perasaan simpati dan sedih terhadap mangsa peperangan yang entah bila selesainya itu dapat dijadikan iktibar bahawa setiap warganegara Malaysia tanpa mengira kaum, bahasa dan warna kulit mesti mempunyai kewajipan untuk mempertahankan negara daripada ancaman pihak yang tidak bertangungjawab.


Dalam nota oren. Patriotisme.
- cinta akan negara 
-setia kepada negara 
-menjaga nama baik negara
-sanggup berkorban untuk negara
-berani berjuang
-bersemangat kental
-sanggup mempertahankan maruah negara
-bijak merancang strategi sebelum bertindak
-mengekalkan kedaulatan negara
-sepakat dalam perjuangan
-ketabahan menghadapi cabaran
-mempertahankan hak bangsa
-bersyukur dengan kemerdekaan Malaysia
-berbangga sebagai rakyat Malaysia
-berbangga dengan aset negara
-berpegang teguh kepada nilai sejagat
-menyokong perubahan yang membawa kebaikan
-menghormati keluhuran perlembagaan
-menghormati kedaulatan undang2
-mematuhi peraturan
-bangga kejayaan Malaysia di peringkat dunia
-bangga dgn keunikan ngara
-bangga sbg rakyat M'sia
-bangga dgn kepelbagaian bhsa dan budaya
-menyanjung warisan bangsa
-memartabatkan bhsa kebangsaan
-bersemangat kekitaan
-mghormati lmbg2 negara
-kekayaan negara dinikmati bersama
-mghargai pjuangan tokoh tanah air
-mghormati raja dan pemimpin ngara
-sedia berubah ke arah kemajuan
-tolak ansur dalam menghadapi konflik
-menyokong dasar2 kerajaan -menolak amalam rasuah

Kesetiaan terhadap negara merupakan satu ciri  penting di dalam memastikan kelahiran masyarakat Malaysia yang berjiwa patriotik. Setiap rakyat Malaysia harus memiliki sifat setia atau taat kepada raja dan negara. Selepas mencapai kemerdekaan, institusi pemerintahan beraja telah diteruskan tetapi beberapa pindaan telah dibuat supaya dapat disesuaikan dengan konsep demokrasi berparlimen daan kemerdekaan. Raja berpelembagaan tidak seperti raja berkuasa mutlak iaitu memerintah dengan kuasa terbatas. Peranan dan fungsinya, sama ada sebagai ketua negara atau ketua negeri ditetapkan secara bertulis oleh perlembagaan. Meskipun kedudukan institusi raja pada hari ini berbeza daripada zaman kegemilangannya namun langkah menjaga dan memelihara daripada lenyapnya institusi yang agung ini harus dipuji. Yang Dipertuan Agung masih kekal kedudukannya sebagai ketua negara dan perlu dihormati sebagai simbol perpaduan rakyat Malaysia. Tidak dapat dinafikan bahawa institusi raja amatlah penting terutamanya untuk maksud perpaduan negara, darjat negara sebagai sebuah negara merdeka dengan mempunyai sistem raja berpelembagaan. Demi kepentingan institusi raja, adalah menjadi tanggungjawab rakyat untuk mendokong Perlembagaan Negara dan mendokong institusi raja mengikut lunas undang-undang. Sekalipun raja-raja Melayu selepas merdeka tidak lagi mempunyai kuasa mutlak dan mereka hanya menjadi raja berperlembagaan tetapi mereka tetap diberi kedudukan yang cukup istimewa. Fasal (1) Perkara 32 memperuntukkan bahawa Yang Dipertuan Agong tidak boleh didakwa dalam apa-apa juga perbicaraan di mana-mana mahkamah. Imuniti di sisi undang-undang ini juga diberikan kepada sultan. Namun ini tidak bermakna bahawa raja bebas melakukan sesuka hati.

Bersemangat setia kepada negara bukanlah hanya mentaati sultan, raja atau pemimpin sebaliknya setiap warganegara Malaysia haruslah mempunyai satu semangat sedia mempertahankan negara daripada musuh atau anasir-anasir yang boleh mengugat kestabilan politik dan perpaduan masyarakatnya. Saranan Tun Dr. Mahathir agar rakyat bukan bumiputera turut serta dalam pasukan keselamatan adalah satu langkah bijak bagi meningkatkan semangat patriotisme di kalangan rakyat di negara ini kerana sanggup berjuang mempertahankan negara daripada ancaman musuh. Ini dapat menjelaskan lagi tugas dan peranan sebagai rakyat Malaysia seperti slogan ‘Negara Kita adalah Tanggungjawab Kita”.

c.       Bersemangat Kekitaan

Semanagat kekitaan bererti setiap warganegara Malaysia seharusnya memiliki semangat bekerjasama, semangat bantu-membantu dalam masyarakat tanpa mengira bangsa agama mahupun keturunan atau semangat persaudaraan. Bersemangat kekitaan merupakan satu ciri yang ada pada dasarnya nampak mudah untuk dibentuk tetapi pada hakikatnya ciri inilah yang paling sukar dibentuk. Ini kerana ia melibatkan hubungan pelbagai hala di antara masyarakat. Jika sebelum ini ciri-ciri patriotisme digambarkan melalui hubungan individu dengan negara dan juga pemimpin tetapi semangat kekitaan melibatkan hubungan sesama masyarakat. Bagi menjamin stabiliti sesebuah negara keamanan dan kemajuan negara merupakan perkara yang penting. Lantaran itu, kehidupan masyarakat yang bersatu padu, harmoni, bertolak ansur, bekerjasama, bersefahaman dan bermuafakat merupakan asas kepada semangat kekitaan. Dasar kebudayaan Kebangsaan, Kempen Kejiranan dan Masyarakat Penyayang merupakan usaha-usaha murni yang perlu diberi perhatian dalam membentuk sebuah masyarakat yang unggul.

d.      Berdisiplin

Rakyat yang mempunyai semangat patriotisme mestilah seorang yang berdisiplin. Ini membawa maksud setiap warganegara Malaysia perlu patuh dan taat kepada peraturan, undang-undang mahupun perlembagaan negara. Seseorang warganegara yang bertanggungjawab sudah pastinya akan sentiasa patuh dan mengikut undang-undang dan perlembagaan negara. Kesediaan rakyat Malaysia mematuhi undang-undang adalah amat penting kerana tanpa undang-undang negara akan berada di dalam keadaan kacau-bilau. Keadaan negara yang tidak stabil akan menyukarkan proses pembentukan perpaduan di kalangan rakyat, dan ini boleh menjejaskan perancangan kerajaan untuk mencapai tahap negara maju menjelang tahun 2020. Lantas semangat patriotisme yang diimpikan tidak akan tercapai kerana perpaduan rakyat tunjang lahirnya semangat cintakan negara. Dalam konteks membentuk perpaduan di kalangan rakyat perlu ada sifat-sifat seperti berkelakuan sopan, bertatasusila dan berhemah tinggi. Kepelbagaian kaum di Malaysia menuntut kesemua rakyatnya memahami tuntutan setiap kaum dari aspek agama, budaya dan bahasa yang berbeza melalui perlakuan tingkahlaku dan juga pertuturan. Menyedari kepada wujudnya perbezaan ini maka setiap warganegara perlulah patuh kepada undang-undang dan perlembagaan dan setiap warganegara tidak akan menerima keistimewaan dari segi perundangan sekiranya melakukan kesalahan.

e.       Berusaha dan Produktif

Wawasan 2020 berhasrat untuk menjadikan Malaysia sebagai sebuah neagra perindustrian yang setanding dengan negara maju di dunia. Untuk mencapai ke tahap negara maju menjelang tahun 2020 rakyat Malaysia perlulah rajin berusaha, mengamalkan sikap suka berdikari, berdaya saing, tabah, proaktif dan produktif. Untuk mempercepatkan proses ini, Malaysia memerlukan warganegara yang berilmu pengetahuan, mempunyai kemahiran, bermaruah,  sanggup berkorban, melakukan anjakan paradigama terhadap sikap dan nilai daripada hanya mengharapkan bantuan atau sokongan daripada pihak kerajaan. Sebaliknya warganegara Malaysia perlu mengamalkan sikap-sikap positif dan inovatif dalam melahirkan sesuatu yang baru melalui proses R&D dan penggunaan kemudahan ICT yang canggih. Justeru itu, sekiranya wujud perasaaan patriotisme yang jitu di kalangan rakyat Malaysia memudahkan pihak kerajaan mengatur rancangan ke arah membangunkan dan memajukan negara seiring dengan pencapaian negara-negara maju.

Tun Dr. Mahathir sering mengingatkan rakyat Malaysia agar  sentiasa bekerja kuat demi untuk memartabatkan maruah negara:

“Mereka dari negara maju sudah mempengaruhi orang Malaysia dengan berbagai pendapat yang bertujuan supaya kita tidak bekerja dan oleh itu tidak dapat bertanding dengan mereka. Bilakah kita akan sedar bahawa kita telah dipermainkan oleh mereka, bahawa walaupun negara telah dibebaskan, fikiran kita masih dijajah. Bilakah kita akan sedar bahawa masa depan kita bergantung kepada kesanggupan kita bekerja dan bekerja dengan rajin, buka sebagai hamba kepada upahan tetapi kerana tanggungjawab dan kesayangan kepada kebebasan dan maruah kita.”[41]

f.       Berilmu / Peka terhadap isu-isu dalam dan luar negeri

Untuk menjadi satu bangsa yang kuat dan disegani, masyarakat Malaysia hendaklah memiliki ilmu dalam segala bidang. Malah faktor penentu kejayaan kita ke arah mencapai matlamat wawasan 2020 ialah penguasaan ilmu. Justeru sebagai seorang warganegara yang patriotik seharusnya kita menjadi seorang yang berilmu pengetahuan, pekerja yang berilmu dan kewujudan budaya ilmu dalam masyarakat. Peranan yang dimainkan oleh masyarakat Malaysia bukan hanya sebagai penerima atau pengguna ilmu dari luar tetapi dalam waktu yang sama juga menjadi penyumbang kepada perbendaharaan ilmu dunia. Perkara ini ditegaskan oleh Tun Dr. Mahathir dalam ucapan beliau:

“Justeru itu, penguasaan ilmu sains dan teknologi dan pemerolehan hasil daripada ilmu-ilmu ini juga adalah jihad, bahkan lebih baik daripada mereka yang secara membuta tuli menyerang musuh dan mengundang malapetaka kepada umat Islam yang lain.”[42]

Menuntut ilmu bagi tujuan mengukuhkan ummah adalah suatu jihad. Tanpa ilmu pengetahuan, masyarakat Malaysia tidak akan dapat mempertahankan diri dari pencerobohan musuh. Tanpa ilmu pengetahuan, pemimpin negara tidak akan dapat menguruskan negara dengan baik. Malah agama Islam memandang tinggi kedudukan orang yang berilmu seperti dalam surah al-Mujahadah ayat 11: “Allah akan mengangkat darjat orang yang beriman dan diberikan ilmu di kalangan kamu”[43]

Kepentingan untuk menambah  atau meningkatkan ilmu pengetahuan kepada rakyat Malaysia khususnya orang Melayu pernah ditegaskan oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad. Di mana berliau berkata “Selagi kita jahil dalam bidang-bidang pengetahuan dan kecekapan yang terdapat di zaman ini, selama itulah kemerdekaan kita mudah digugat dan kita terpaksa tunduk kepada kuasa asing.”

 Selari dengan semangat sayang dan cintakan negara setiap rakyat Malaysia mestilah mempunyai rasa ingin tahu terhadap isu-isu yang berlaku di dalam atau di luar negeri. Tahap kepekaan yang tinggi sudah tentu dapat menjadikan masyarakat Malaysia sebagai masyarakat yang berilmu pengetahuan dan sentiasa mengambil iktibar daripada peristiwa-peristiwa yang berlaku sama ada di dalam atau di luar negara. Sebagai contoh kekejaman dan serangan tentera Israel ke atas Lubnan yang telah mengorban ratusan nyawa yang tidak berdosa telah menuntut negara-negara Islam di seluruh dunia mengutuk kekejaman tentera zionis itu. Perasaan simpati dan sedih terhadap mangsa peperangan yang entah bila selesainya itu dapat dijadikan iktibar bahawa setiap warganegara Malaysia tanpa mengira kaum, bahasa dan warna kulit mesti mempunyai kewajipan untuk mempertahankan negara daripada ancaman pihak yang tidak bertangungjawab.


Dalam nota oren. Patriotisme.
- cinta akan negara 
-setia kepada negara 
-menjaga nama baik negara
-sanggup berkorban untuk negara
-berani berjuang
-bersemangat kental
-sanggup mempertahankan maruah negara
-bijak merancang strategi sebelum bertindak
-mengekalkan kedaulatan negara
-sepakat dalam perjuangan
-ketabahan menghadapi cabaran
-mempertahankan hak bangsa
-bersyukur dengan kemerdekaan Malaysia
-berbangga sebagai rakyat Malaysia
-berbangga dengan aset negara
-berpegang teguh kepada nilai sejagat
-menyokong perubahan yang membawa kebaikan
-menghormati keluhuran perlembagaan
-menghormati kedaulatan undang2
-mematuhi peraturan
-bangga kejayaan Malaysia di peringkat dunia
-bangga dgn keunikan ngara
-bangga sbg rakyat M'sia
-bangga dgn kepelbagaian bhsa dan budaya
-menyanjung warisan bangsa
-memartabatkan bhsa kebangsaan
-bersemangat kekitaan
-mghormati lmbg2 negara
-kekayaan negara dinikmati bersama
-mghargai pjuangan tokoh tanah air
-mghormati raja dan pemimpin ngara
-sedia berubah ke arah kemajuan
-tolak ansur dalam menghadapi konflik
-menyokong dasar2 kerajaan -menolak amalam rasuah